Ppłk/Płk Aleksander Piotraszewski (22.03.1929-1937)


Aleksander Piotraszewski urodził się 22 października 1890 roku w rodzinie ziemiańskiej we wsi Zofiówka w powiecie Wasylków na Ziemi Kijowskiej jako syn Ignacego Jana i Marii Matyldy z domu Van Dolloe.

Gimnazjum ukończył w Białej Cerkwi w roku 1909. Będąc w młodszych klasach gimnazjum należał do polskich kółek samokształceniowych. Od roku 1905 – do zakonspirowanej Polskiej Korporacji Samokształcenia w Białej Cerkwi. W roku 1905 za działalność narodowo – patriotyczną zastał czasowo wydalony z gimnazjum. Po ukończeniu gimnazjum zapisał się na Uniwersytet w Kijowie. Studia przerwał i wstąpił jako jednoroczny do 9 Pułku Buguskich Ułanów, stacjonujących w Białej Cerkwi. Wówczas ponownie nawiązał kontakt z Korporacją i działał w niej. W roku 1912 wyjechał do Krakowa i tam wstąpił do Związku Młodzieży Niepodległościowej „Znicz” i do Drużyny Strzeleckiej (pseudonim „Abdank”). Po roku powrócił na Ukrainę do Białej Cerkwi i znowu zajął się pracą niepodległościową wśród młodzieży polskiej. Pod koniec 1913 roku ponownie wyjechał do Krakowa, ale wkrótce musiał powrócić.


Z wybuchem wojny światowej powołano go do 9 Pułku Ułanów, skąd odkomenderowano go do Równego.

Od paru lat na skutek swojej działalności był pod nadzorem policyjnym, a potem władz wojskowych. Na własną prośbę w roku 1915 został wysłany na front, ale z przydziałem do 11 Pułku Ryżskich Dragonów. W roku 1917 został przewodniczącym jednej z komisji ( na V Korpus Kawalerii) wydzielającej żołnierzy Polaków z oddziałów rosyjskich do formacji polskich. Pod koniec tego roku sformował w rejonie Latyczowa oddział kawalerii z baterią artylerii konnej. Bateria odeszła do Antonin do III Korpusu Polskiego, Aleksander Piotraszewski wraz ze szwadronem do 7 Pułku Ułanów płk.Kucmana. Wcześniej podczas pracy werbunkowej,  dwukrotnie aresztowali go bolszewicy, raz w Lityniu, raz w Deraznie, ale udało mu się i tu, i tu uciec.
W początkach 1918 roku  płk.Kucman wysłał Piotraszewskiego z miejscowości Dzwonicha do Antonin, do sztabu gen.Michaelisa. Przedzierając się przez oddziały bolszewickie dotarł do Antonin i tam brał udział w działaniach oddziału rtm. Jaworskiego przeciw bolszewikom. Od wiosny 1918 roku został zastępcą dowódcy szwadronu w oddziale Jaworskiego w Pikowie, wchodzącego w skład Brygady płk. Juliusza Rómmla.

Jak Aleksander Piotraszewski napisał w swoim życiorysie:


„Po rozbrojeniu oddziałów polskich przez Niemców, prowadziłem przez pewien czas akcję werbunkową na terenie Białej Cerkwi, Fastowa i Winnicy, wysyłając ochotników do tworzących się oddziałów gen. Żeligowskiego na południu Rosji, dokąd w końcu 1918 roku wyjechałem sam, ponownie przedzierając się przez front bolszewicki. Koniec 1918 r. i początek 1919 r. pracowałem jako członek polskiej misji wojskowej na wschodzie i naczelnik etapu jazdy w Mikołajewie i Odessie. W Odessie zostałem wyznaczony na d-cę szwadronu 6 Pułku Ułanów gen. Żeligowskiego ( Rozkaz 6 Pułku Ułanów Nr.1). Latem 1919 r. wraz z dywizją gen. Żeligowskiego powróciłem do kraju. Na własną prośbę por. Aleksander Piotraszewski został przeniesiony w roku 1919 do 14 Pułku Ułanów, który otrzymał nazwę Jazłowieckich, i w jego szeregach walczył na froncie w roku 1919. W roku 1920 ponownie poprosił o przeniesienie do 19 Pułku Ułanów Wołyńskich, który otrzymał imię płk. Karola Różyckiego, pod koniec lat trzydziestych zmienione na gen. Edmunda Różyckiego. Ciągnęło Piotraszewskiego do pułku, którym dowodził Feliks Jaworski, jego dowódca z czasów antonińskich.

Po przeorganizowaniu Jazdy Ochotniczej mjr. Jaworskiego na 19 Pułk Ułanów por.Piotraszewski pozostał w nim jako dowódca szwadronu.

W tym pułku zweryfikowano go  z datą 1 czerwca 1919 roku do stopnia rotmistrza. Z dniem 1 lipca 1923 roku został awansowany do stopnia majora, a z dniem 1 stycznia 1928 roku podpułkownika, będąc zastępcą dowódcy pułku. W 1929 roku ukończył kurs Oficerów Sztabowych w Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu. W tym samym roku objął 19 Pułk Ułanów jako jego dowódca. Awans na pułkownika otrzymał z dniem 1 stycznia 1930 roku. W stan spoczynku przeszedł w roku 1937. W roku 1939 powołano go ze stanu spoczynku do komisji Remontowej Nr.2 w Poznaniu na jej przewodniczącego.W jej pracach brał udział już niestety tylko kilka miesięcy. Aż do wybuchu wojny.

Założyciel Państwowej Stadniny Koni Plękity Zygmunt Krzysztofik zatrudnił u siebie na stanowisku koniuszego wychowalni ogierków na folwarku Kanty pułkownika kawalerii, wieloletniego oficera 19 Pułku Ułanów Wołyńskich, i jego dowódcę, Aleksandra Piotraszewskiego.

Było to ze strony dyrektora Krzysztofika przysłowiowe „podanie ręki” człowiekowi, który w mocno zaawansowanym wieku około 60 lat był bez środków do życia. I tak Pułkownik 19 Pułku Ułanów, którego pierwszym dowódcą był Feliks Jaworski, postrach band rewolucyjnych. Potem bolszewików w wojnie 1918- 1920 roku, został koniuszym w Polsce Ludowej.
Po kilku latach pracy na stanowisku koniuszego w Plękitach płk Piotraszewski przeszedł na zasłużoną emeryturę i mieszkał w Plękitach. Zmarł 16 maja 1980 roku w wieku 90 lat. Uroczysty pogrzeb zorganizował ówczesny dyrektor Stadniny Koni Plękity mgr inż. Ryszard Witoszyński w Morągu.


Płk Aleksander Piotraszewski był Kawalerem Orderu Wojennego Virtuti Militari V klasy. Był odznaczony Krzyżem Niepodległości, Krzyżem Walecznych, Złotym Krzyżem Zasługi, Medalem „Za wojnę 1919 – 1920” i Dziesięciolecia Odzyskania Niepodległości.


W opinii, którą wystawiło Centrum Wyszkolenia Kawalerii po Kursie Oficerów Sztabowych z 1 lipca 1929 roku, czytamy m.in: Oficer ideowy o dużych walorach moralnych. Poważny, zrównoważony. Bardzo sumienny i pracowity. O dużej ambicji pracy. Charakter wyrobiony, stanowczy, nawet czasem uparty. Bardzo lojalny wobec przełożonych. Fizycznie bardzo wytrzymały. Jeździec bardzo dobry. Znakomity sportowiec zamiłowany sportowiec wyścigowy w dobrym znaczeniu.
Pułkownik Aleksander Piotraszewski
Powyższy tekst autorstwa pana Lesława Kukawskiego drukowany był w „SŁOWNIKU JEŻDZIECKIM I HODOWLANYM”. Otrzymaliśmy go dzięki uprzejmości pani Anny Sas- Jaworskiej. Po otrzymaniu zgody autora publikujemy go w „Ułanie Wołyńskim”.

Piękny życiorys pułkownika Aleksandra Piotraszewskiego jest cennym wzorem dla kolejnych pokoleń Polaków. Z pewnością warto go rozpowszechniać, co czynimy z dumą. I zachęcamy wszystkich do tego samego. Chwała Bohaterom!

Powrót na stronę główną:https://19pulkulanow.opole.pl/